شیوع اضافه وزن و چاقی در دانش آموزان ۱۱ تا ۱۵ ساله مقطع راهنمایی تحصیلی شهر بیرجند (سال ۱۳۸۵)

زمینه و هدف: شیوع اضافه وزن و چاقی در کودکان و نوجوانان در دهه های اخیر در جوامع مختلف افزایش یافته است. چاقی در دوران کودکی، احتمال چاقی در بزرگسالی و بیماری های همراه با آن را بالا می برد. تعیین شیوع این مشکل در جوامع مختلف، منجر به غربالگری و مداخله مناسب و در نهایت کاهش عوارض زودرس و دیررس آن می شود. مطالعه حاضر با هدف تعیین شیوع اضافه وزن و چاقی در دانش آموزان 11 تا 15 ساله مقطع راهنمایی شهر بیرجند انجام شد.   روش تحقیق: این مطالعه توصیفی- تحلیلی و مقطعی در سال 1385 و بر روی 2105 دانش آموز 11 تا 15 ساله که از طریق نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند، انجام شد. قد و وزن دانش آموزان به روش استاندارد اندازه گیری و نمایه توده بدن (bmi) محاسبه شد. افراد با bmi بین صدک 85 تا 95 بر اساس استاندارد مرکز کنترل بیماری ها (cdc) به عنوان افراد دارای اضافه وزن و با bmi بیشتر از صدک 95 چاق محسوب شدند. سایر اطلاعات فردی از طریق مصاحبه کسب و در پرسشنامه ثبت شد. داده ها با استفاده از نرم افزار آماری spss (نسخه 5/11) در سطح معنی داری 05/0 α < تجزیه و تحلیل شدند.   یافته ها: شیوع اضافه وزن در دانش آموزان مورد مطالعه 2/5% (5/6% دختران و 9/3 % پسران) و شیوع چاقی 1/2% (5/1% دختران و 8/2% پسران) بود. اضافه وزن و چاقی با میزان تحصیلات والدین، شغل مادر و تعداد فرزندان ارتباطی معنی دار و در فرزندان والدین با تحصیلات بیشتر، مادران شاغل و خانواده های با فرزند کمتر، بیشترین شیوع را داشت. نتیجه گیری: شیوه زندگی در ایجاد چاقی نقش دارد و در این مطالعه در فرزندان مادران شاغل و والدین با سطح تحصیلات بیشتر و خانواده های کم فرزند شیوع بیشتری نشان داد. بررسی دقیق تر عوامل مرتبط با چاقی کودکان و نوجوانان پیشنهاد می شود